KAZIM KAP (KAPBA)
(1890 - 1980)

1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sırasında Kuzey Kafkasya’da Rus işgalcilere karşı oluşan ayaklanmalar sonrasında Osmanlı topraklarına sürülen Medine ve Mehmet Kapba’ın beş çocuğundan (Nadişe, Şefik, Cemil, Sadiye) biri olan Kafkasya yurtseveri, Kazım Kapba, 1890 yılında Adapazarı Kayalar Reşitbey Köyünde doğdu.

Dersaadet Küçük Zabit (Astsubay) Okulunu bitiren Kapba, Evren Paşa'nın emri ile Mart-Ağustos 1918 yılında çoğunluğu Kafkas kökenlilerden oluşturulan “Kafkas İslam Ordusu”na katıldı ve Nuri Paşa (Kıllıgil - Enver Paşa'nın üvey kardeşi) komutasında anayurdunun bağımsızlığı için savaşmak gayesiyle Kafkasya’ya gitti. Mondros Silah Bırakışması’ndan sonra bu ordudaki birçok Kafkasyalı subay ve er gibi o da Azerbaycan bağımsız hükümeti emrinde görev alarak Kafkasya’da kaldı. Karabağ yöresinde Jandarma Komutanı olarak başarılı çalışmalarda bulundu ve Ermeniler’in saldırılarına karşı mücadele etti. 10 Ağustos 1919’da Tiflis’te, sürgündeki Kuzey Kafkasya Meclisi’nin toplantısına çağırıldı ve Ahmet Tsalıkkatı ile bir görüşme yaptı. Kuzey Kafkasya Meclisi'nce 2 üyenin muhalefet şerhine rağmen 50 oyla "Kuzey Kafkasya Cephe Kumandanlığı"na getirildi. Daha sonra da Ali Hacı Akuşinski’nin yönetiminde oluşturulan “Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Savunma Konseyi”nin bir komutanı -bir aralık Başkomutan- olarak General Denikin’in Rus -Kazak birliklerine ve bir yandan da Rus Bolşeviklerine karşı mücadelesini sürdürdü. Rus Kızıl Ordu birliklerinin Kuzey Kafkasya sınırlarına girmesi sırasında (Mart 1920) Savunma Konseyi’nde çoğunluğu sağlayan ve Sovyet Rusya Hükümeti adına ülkede iktidara el koymaya hazırlanan, Konsey içindeki “RKP(b) Dağıstan Bölge Komitesi” üyesi bolşevikleri tutuklattı. Konsey Başkanı olan Sultan Said Kazbek de bu arada askerleri tarafından öldürüldü. Bolşevikler, bu durumu Dağıstan’daki Osmanlı-Türk subaylarına ve Kafkasyalı milliyetçilere karşı etkin bir propaganda malzemesi olarak kullanıp, ellerindeki Kızıl partizan müfrezelerini üzerlerine sevk ettiler. Kazım Bey bir ara Kaka-maki köyünde Kızıl partizanlar tarafından kuşatıldı ise de kuşatmayı yaralı olarak yararak kurtulmayı başardı. Daha sonra Azerbaycan’a geçmek zorunda kalan Kazım Kapba, Şubat 1921 başlarında Kafkasya’yı bütünüyle terk etmek zorunda kalarak, arkadaşlarıyla birlikte Türkiye’ye döndü.

Küçük Zabit Mektebi (Astsubay Okulu) mezunu olmasına karşın savaş yıllarındaki başarılarıyla Topçu Binbaşılığına kadar yükselmiş bulunan, ama bu rütbenin de çok üzerinde görevler yüklenerek ünlenen ve İstiklal madalyası ile ödüllendirilen Kazım Kapba, askerlikten ayrıldıktan sonra Zonguldak’ta TCDD (Demiryolları) Müfettişliği, Eskişehir’de Tarım Bakanlığı Müfettişliği görevlerinde bulundu. 1935 yılında emekli olduktan sonra kereste ticareti ile de uğraştı.

İkinci Dünya Savaşı yıllarında SSCB’ne karşı ve Kuzey Kafkasya’nın bağımsızlığına yönelik olarak yapılan çalışmalar içinde de bulundu.

Makbule Kap ile evlenen ve üç çocuğu olan (Cengiz, Birsen, Süheyla) Kazım Kapba 21 Şubat 1980'de İstanbul’da öldü.

Kaynakça :

Berzeg, Sefer E. (Ocak 2006). Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917-1922, Sovyet Karanlığına Girerken (III. Cilt). İstanbul : Birleşik Kafkasya Derneği.

http://www.milliyet.com.tr/2000/04/29/yasam/yas09.html

https://ru.wikipedia.org/