“Bağımsızlık mücadelesi denince, akla savaş meydanları gelir. Gerçekten de, hemen her milletin tarihinde kanla yazılmış bağımsızlık destanları vardır. Ancak ilim, irfan, kültür ve sanat alanında bir bağımsızlık mücadelesini topyekûn bir şekilde ve uzun bir süre omuzlayan milletlere pek sık rastlanmaz. Polonyalılar tarihin bu pek seyrek başarılarından birine imza atmış bir millet olarak bugün ayakta duruyor.”
Yazı yazmak eyleminin somut sonuçlarından birisidir kitap. Rahmetli Cemil Meriç kitabı; “…İnsanı kertenkele olmaktan kurtaran, soyumuzun hafızası. Kaybolmayan mazi. (…) mağaramıza akseden ışık…” olarak tarif eder “Jurnal” adlı eserinde…
Kurulduğu yıldan itibaren Adige Cumhuriyeti yönetimlerince başkent Miyeguape (Maykop)’de büyük bir “coşku” ile kutlanan kuruluş yıldönümleri bu sene bize bir ilki yaşattı. Kutlamalar Adigey’in sınırlarını aştı, İstanbul’a kadar ulaştı. İstanbul’da faaliyet gösteren 17 sivil toplum örgütümüz 09 Ekim 2016 Pazar Günü akşamı Sefaköy Kültür Sanat Merkezinde Adige Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 25. yılını birlikte kutladılar.
Adige Cumhuriyeti’nin “atanmış” cumhurbaşkanı Thakuşıne Aslan Miyeguape (Maykop)’de 25 Temmuz’da yapılan organizasyon heyeti toplantısında kutlama gerekçelerini “Adige Mak” gazetesine şu şekilde açıklamıştı: “Adige Cumhuriyeti kendi kendini geçindirir duruma geldi ve ayakları üzerinde duruyor. Adige Cumhuriyeti gösterdiği başarılar ile böylesi kutlamaları hak ediyor.”
Anadolu’da herkes misafir
ama aynı zamanda da evsahibidir![1]
1920’li yılların başları, son yüzyılını işgal, soykırım ve sürgün kasırgaları altında geçiren Kuzey Kafkasya halkları ve diasporaları için tarihsel önemde kritik yıllardır. Kuzey Kafkasya’yı merkezi Rusya’daki uygulamalarının aksine zorba askeri idare ile denetim altında tutan otokratik gücün Şubat 1917’de yıkılması Moskova’nın tüm sömürge topraklarında kontrolünü kaybetmesine sebep olmuştu. Kuzey Kafkasyalılara tarihsel bir fırsat veren bu süreçten Osmanlı Kuzey Kafkas diasporası örgütlenmelerinin de yoğun desteği ile bağımsız “Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti” doğmuştu. Fakat bu devletleşme süreci, zaten yıkılmakta olan Osmanlı Devleti’nin sembolik ve kısa soluklu maddi ve manevi desteğine rağmen uluslararası ilişkilerin makyavelist dünyası içinde yaşam şansı bulamamıştı.[2] 30 Aralık 1922’de “Sovyet Rusya” önderliğinde ve güdümünde kurulan S.S.C.B (yeni Rus İmparatorluğu) ile “Sovyet Karanlığına” çekilen Kuzey Kafkasya, “yetmiş yıl sürecek ve Kuzey Kafkasya halklarının dünya politik sahnesinden bütünüyle uzaklaştırıldığı, kitlesel kıyım ve sürgünlere uğratıldığı, uluslararası basında bölgeye dair hemen hiçbir haberin yer almadığı, yeni bir sömürge dönemi”[3] ile yüzleşmişti.
Vatansever olmanın kriteri, elimizden zorbalıkla alınan topraklarımıza
duygusal bağımlılığımız değildir.
Kaybettiklerimize yeniden ulaşmak için bütün gücümüzle savaştığımız zaman
gerçek vatanseverler oluruz.
Alcibiades[1]
Parçalanmış, dağıtılmış ve anavatanları sömürge altına alınmış halkların varoluş mücadelelerinde önlerini kesen çift taraflı bir bariyer vardır. Bunlar, anavatanlarını işgal ve sömürge altında tutan gücün ve diasporaların oluştuğu yeni coğrafyaların “sahibi” güç/güçlerin ben merkezli, farklı gelecek tasavvurlarıdır. Kuzey Kafkasyalılar ve özellikle soykırım ve sürgünlerden ölümcül darbe alan tarihi Çerkesya topraklarının kadim sakinleri, varoluş mücadelesinin her kulvarında bu bariyerlerle yüzleşmek, karşı durmak ya da uyum sağlamak durumunda kalmışlardır. Bu mücadele süreci, farklı sosyo-politik yapıları ve devlet örgütlenmeleri ile iç içe bulunduğu ve aynı yaşam kulvarını paylaştığı için hem yerel hem de uluslar arası ilişkilerin daima öznesi durumundadır. “Rus Kafkas Savaşı” ve “Büyük Kafkas Soykırımı” sonrası parçalanan ve topraklarından koparılarak Osmanlı coğrafyasına sürülen Kuzey Kafkasyalıların diaspora merkezli varoluş mücadelesi de bu ikili bariyer ile yaşadıkları yüzleşmelerin, karşı duruşların, uyum süreçlerinin inişli çıkışlı hikayesidir aslında.
“…Bu durumda başkalarından yardım beklememizin anlamı yoktur.
Sosyal ve siyasi durumu normale dönüştürmek ve
sosyal, ekonomik ve politik birçok sorunu çözmek sadece bize düşmektedir.
Ne var ki eğer birleşemezsek, anlaşıp işbirliği yapamazsak
olası saldırılara karşı kendimizi savunamayız.
Yaşamsal sorunlarımızı çözemez, yapıcı düzenlemelere gidemeyiz,
İşte bunun içindir ki, amaçlarımız doğrultusunda
Kafkasya Halklarının Konfederatif Birliği’ni kuruyoruz…”[1]
(Kafkasya Halklarına ve Parlamentolarına Çağrı,
Kafkas Dağlı Halkları Konfederasyonu
III. Olağan Kongresi Sonuç Bildirisinden)
Kuzey Kafkasya diasporası örgütlü yaşamının aktörleri üye profillerinin niteliği ve etkinlik vizyonlarının sınırlarından dolayı her yıl Mayıs ayının sonlarında ya da Haziran ayının başlarında “sezon” kapanışlarını yapar ve yaz boyunca da “yeni sezon” açılışlarına kadar kendilerini rutin “tatil rehaveti”nin kollarına atarlardı. 2018 yazında bu rutin bozuldu. En azından bazı örgütlenmelerimiz için…
