“1 Ağustos Vatana Dönüş Günü” dolayısıyla gündemimizde tekrar ön plana çıkan “vatana dönüş” olgusunun genel bir panoramasının çıkarılmasında fayda var diye düşünüyorum.
“Vatana dönüş” düşüncesinin kendi tekelinde olduğunu vehmeden, 1908 sonrası diaspora aktivizminin temel motivasyonu olan “vatanın özgürleştirilmesi, bağımsızlık ve vatana dönüş” düşüncesini 1970’li yıllarda ehlileştirerek (Sovyetleştirerek), sığınmacı bir retoriğe hapseden “dönüş tezi”nin de, bugüne kadar realize edilmiş, teoriden uygulamaya geçilmiş ya da en azından teori olarak projelendirilmiş tek bir örneği maalesef yok.
Kosova örneği hariç bugüne kadar bireysel dönüşler dışında bahsedebileceğimiz bir “dönüş hareketi” ne teoride, ne pratikte asla var olmadı.